Położenie

Szymbark leży przy drodze Nowy Sącz – Krosno w odległości 6 km od Gorlic. Jest największą miejscowością należącą do gminy Gorlice.

Powierzchnia Szymbarku wynosi 2714 ha.

Miejscowość położona jest nad rzeką Ropą, otoczona zewsząd wzniesieniami Gór Grybowskich - Maślaną Górą (753 m), Miejską Górą (613 m). Na zboczu Jeleniej Góry jest rezerwat o tej samej nazwie. Zajmuje on 12,97 ha powierzchni i chroni fragment lasu jaworowego ze stanowiskiem paproci języcznika zwyczajnego.

Szymbark jest malowniczą miejscowością, charakteryzuje się łagodnym klimatem, co stwarza znakomite warunki do wypoczynku.

Rys historyczny

Osada w tym miejscu istniała już w połowie XIV w., natomiast pierwsza wzmianka w dokumentach pochodzi z 1369 roku. Szymbark był centrum władzy rodu Gładyszów, który w 1359 roku otrzymał od króla Kazimierza Wielkiego rozległe tereny w dorzeczu Ropy z zezwoleniem na kolonizację na prawie niemieckim.

Szymbark w XIV w. otrzymał prawa miejskie. Znaczenie Szymbarku jako miasta wiązało się wyłącznie z dworem Gładyszów. Niedogodne położenie oraz brak handlu i rzemiosła spowodowały, że w XVIII w. Szymbark stał się ponownie wsią. Od XVII w. do XIX w. istniały tu niewielkie huty szkła. W XIX w. podejmowano próby wydobycia ropy naftowej. Podczas I wojny światowej w Szymbarku stacjonowały wojska niemieckie i austro-węgierskie. W czasie kampanii wrześniowej (7 września 1939 r.) w rejonie wsi doszło do starcia żołnierzy WP z Niemcami. W okolicy działały silne oddziały AK, które między innymi w dniu 26 czerwca 1944 r. odbiły z rąk niemieckich aresztowanych działaczy ruchu oporu.

Zabytki

Najcenniejszym zabytkiem Szymbarku jest dwór obrony Gładyszów, murowany, utrzymany w stylu renesansowym. Pierwotnie był on wzniesiony w stylu późnogotyckim, pod koniec pierwszej połowy XVI w. otrzymał wystrój renesansowy. Na początku XVIII w. przebudowano wnętrze dworu, a w XIX w. zmieniono go w gorzelnię i spichlerz. Przyczyniło się to do zrujnowania budowli. W latach 1949 – 1951 wykonano prace zabezpieczające budowlę przed zniszczeniem, nie dopuszczając do jej zawalenia się.

W 2010 r., po siedemdziesięciu pięciu latach od czasu rozpoczęcia pierwszych prac zabezpieczających i remontowych, dzięki środkom z UE, oddano do użytku wyremontowany kasztel – perłę polskiej architektury epoki Odrodzenia.

Wartym zwiedzenia jest Skansen Wsi Pogórzańskiej im. prof. Romana Reinfussa w Szymbarku – oddział Muzeum Dwory Karwacjanów i Gładyszów w Gorlicach, w latach 1976 – 2007 Ośrodek Budownictwa Ludowego w Szymbarku - oddział Muzeum Okręgowego w Nowym Sączu, usytuowany na terenie przyległym do dworu Gładyszów. Na niewielkiej powierzchni (łącznie 2,38 ha ) eksponowane są obiekty z okolic Gorlic. Większość obiektów jest zagospodarowana, wnętrza są urządzone oryginalnymi sprzętami z końca XIX w., początku XX w. i okresu międzywojennego (meble, naczynia i ubiory w chałupach, narzędzia i urządzenia w warsztatach wiejskich – kuźni, olejarni, wiatrakach do mielenia zboża, maszyny i narzędzia rolnicze i pojazdy, /wozy robocze i wyjazdowe/ w stodołach). Dobre wyposażenie warsztatów i chałup umożliwia organizowanie pokazów tradycyjnego rzemiosła i zajęć wiejskich (kucie, tkanie, toczenie naczyń glinianych, mielenie zboża w żarnach, ubijanie kaszy w stępach, wyrób nici – przędzenie wełny i lnu, kręcenie powrozów, wyrób koronek klockowych itp.).

W skansenie i wybudowanym poniżej Przystanku Szymbark (scena, miejsce rekreacji i wypoczynku), odbywają się imprezy kulturalne (m.in. Panorama Kultur), wstępują zespoły folklorystyczne, twórcy ludowi i rzemieślnicy.

W centrum wsi usytuowany jest drewniany kościół pw. św. Wojciecha wybudowany w 1782 r., obok widnieje dzwonnica murowana z przełomu XVIII i XIX w.

Na szczególną uwagę zasługuje również nowy kościół rzymsko – katolicki o ciekawej architekturze. W przysiółku Wólka warto zwiedzić cerkwię greckokatolicką z 1885 r.

Turysta zwiedzający Szymbark powinien także wstąpić na cmentarz parafialny. Można tam zobaczyć XIX w. nagrobki, pomnik Michała Rumińskiego, uczestnika powstania listopadowego. Warto również zwrócić uwagę na kwaterę wojskową nr 74 z 1915 r., gdzie spoczywa 16 żołnierzy austriackich i 21 niemieckich. W kwaterze wojskowej z 1939 r. spoczywa 7 żołnierzy polskich poległych 7 września 1939 r. ,

Turystyka

Ze względu na atrakcje turystyczne, malownicze ukształtowanie terenu, nieskażone środowisko oraz gościnność mieszkańców Szymbark jest atrakcyjnym miejscem dla turystów. Znakomite warunki do wypoczynku biernego i czynnego o każdej porze roku sprawiają, że miejscowość ta jest chętnie odwiedzana przez młodych ludzi i rodziny z dziećmi. Spokoju i ciszy szukają tu także ci, którzy chcą odpocząć od zgiełku dnia codziennego. Atutem miejscowości są szlaki turystyczne m. innymi na Magurę Małastowską, Klimkówkę, do Krynicy, czy Wysowej. Liczne zabytki, zachowana tradycja i kultura podnoszą turystyczną atrakcyjność Szymbarku.

Oddano dla turystów ścieżkę turystyczno – przyrodniczo – edukacyjną pn. Szlakiem Architektury Drewnianej od cerkwi na Wólce do Beskidzkiego Morskiego Oka w Szymbarku.

Można się zatrzymać w pensjonacie „Perełka” czy Ośrodku Wypoczynkowym PAN.

Sfera gospodarcza

Wielu mieszkańców Szymbarku pracuje w indywidualnych gospodarstwach rolnych. Spora grupa ludzi podejmuje także działalność gospodarczą tworząc niewielkie 2 – 3 osobowe firmy rodzinne.

Oświata, kultura, sport

Centrum edukacyjnym wsi jest Szkoła Podstawowa. Rozbudowano część dydaktyczną budynku szkolnego oraz wybudowano salą sportową.

Poziom nauczania w szkole jest wysoki, a nauka języka obcego rozpoczyna się już w pierwszej klasie szkoły podstawowej. Duży nacisk kładzie się na edukację informatyczną. W sołectwie działa także filia Ośrodka Kultury Gminy Gorlice, gdzie prowadzone są koła zainteresowań dla dzieci i młodzieży. Powstał również dziecięcy zespół folklorystyczny „Przepióreczki”. Przy szkole działa muzeum regionalne "Gryf".

Aktywnie działa Koło Gospodyń Wiejskich. Emocji sportowych dostarczają: Ludowy Klub Sportowy Szymbark w którym działają sekcje piłki nożnej i Uczniowski Klub Sportowy „GRYF” organizujący corocznie biegi masowe pn. Bieg o Puchar Szymbarskiego Kasztelu.

W Szymbarku działa Specjalny Ośrodek Szkolno – Wychowawczy. Organizowane są zajęcia związane z rehabilitacją dzieci i młodzieży niepełnosprawnej. Przeprowadzono także kurs przystosowujący te osoby do aktywności zawodowej, w którym poruszono zagadnienia dotyczące gospodarki rynkowej, kreatywności, umiejętności autoprezentacji, aktywnych metod poszukiwania pracy, zasad obsługi komputera. Organizowane są także imprezy sportowe, w których uczestniczą dzieci zdrowe i chore – pokrzywdzone przez los.

Infrastruktura

W centrum wsi został wybudowany nowy budynek Domu Kultury, w którym mieszczą się również: Ochotnicza Straż Pożarna, Wiejska Biblioteka, Ośrodek Kultury, Salon Fryzjerski, siedziba Sołtysa, sala okolicznościowa. W miejscowości działa Niepubliczny Ośrodek Zdrowia, przystosowany do obsługi osób niepełnosprawnych i apteka.

Infrastruktura drogowa na terenie wsi jest dość dobrze rozwinięta. Wybudowano parking, chodniki i wiele odcinków oświetlenia. Wybudowano sieć kanalizacji sanitarnej i wodociągu.

Instytucje i organizacje

Sołtys
Jan Szelec
Biuro sołtysa - budynek WDK Szymbark 519
tel. 18 353 30 64

Szkoła Podstawowa im. św.Jana Pawła II
Szymbark 464
tel. 18 351 30 12
e-mail: sp-szymbark@gmina.gorlice.pl

soswszymbark@interia.pl